Łojotokowe zapalenie skóry należy do najbardziej uciążliwych chorób dermatologicznych. Często bywa mylone z łuszczycą, niemniej jednak daje charakterystyczne objawy, dzięki czemu chorobę tę lekarze diagnozują bardzo łatwo. Jest ona nieuleczalna, a ponadto wywołuje ją bardzo wiele czynników. To powoduje, że zachorować może na nią praktycznie każd, w dowolnym momencie życia, zupełnie niespodziewanie. Czym dokładnie jest ta choroba i jak się z nią żyje?
Charakterystyka łojotokowego zapalenia skóry
Łojotokowe zapalenie skóry (ŁZS) występuje dość często – dotyka 1-3% populacji. Na szczęście w większości przypadków zmiany są na tyle łagodne, że nie wymagają leczenia ani nawet konsultacji lekarskiej, nie mają też charakteru nawrotowego. Inaczej sprawa ma się w przypadku choroby przewlekłej. Objawia się ona występowaniem plam rumieniowych – nieregularnych i pokrytych kawałkami złuszczającego się naskórka. Skóra ma charakterystyczne dla tej choroby żółtawe zabarwienie, co spowodowane jest przez gromadzenie się nadmiaru łoju w warstwie rogowej skóry. Łuszczenie często nasila się na przykład w stresujących sytuacjach. Gdy stan zapalny jest nasilony, w fałdach skórnych może dochodzić do powstawania zmian wysiękowych. Charakterystyczne jest także miejsce występowanie zmian i pozwala to łatwo odróżnić ŁZS od łuszczycy. Pojawiają się one wszędzie tam, gdzie na skórze znajdują się większe skupiska gruczołów łojowych, czyli przede wszystkim na skórze głowy i innych partiach owłosionych, na twarzy, za uszami. Na reszcie ciała najczęściej zlokalizowane są na klatce piersiowej, zwłaszcza w górnej części, oraz na plecach. To miejsca, w których rumień i łuski pojawiają się najczęściej, ale mogą też oczywiście, zależnie od rozmaitych warunków, pojawiać się w innych partiach ciała. Ogniska chorobowe często znajdują się w okolicach brwi i fałdów nosowo-policzkowych, sporadycznie – na całych policzkach i czole, a nawet górnej wardze. W szczególnie ciężkich przypadkach zmiany wykraczają poza obręb skóry owłosionej i pojawiają się na granicy ze skórą gładką, najczęściej na głowie i w okolicach uszu.
Co istotne, zmianom tylko czasami towarzyszy uczucie swędzenia czy pieczenia, zwykle wówczas, gdy chory ma podwyższoną temperaturę.
Kogo dotyka ta choroba?
Jak było wspomniane na początku, ŁZS teoretycznie może dotknąć każdego. Mimo jednak iż choroba ta nie jest jeszcze dokładnie poznana, można określić pewne grupy ryzyka.
Przede wszystkim ŁZS najczęściej dotyka osoby, które mają skórę tłustą, czyli łojotokową. Jest ona bardziej podatna na zachorowanie niż skóra mieszana i sucha.
Czasami choroba wywoływana jest przez drożdżaki. Jeśli trafią one na podatny grunt, czyli skórę łojotokową, a do tego zmiany nie będą leczone, mogą w krótkim czasie przerodzić się w przewlekłą postać łojotokowego zapalenia skóry.
Wywoływać chorobę może również stosowanie agresywnych kosmetyków z konserwantami i sztucznymi substancjami zapachowymi, które powodują podrażnienie skóry. Również nadmierna ekspozycja na słońce sprzyja nadmiernemu łojotokowi i w konsekwencji może doprowadzić do ŁZS. U pewnej liczy chorych przyczyną zachorowania były zanieczyszczenia powietrza czy nawet noszenie niewłaściwego nakrycia głowy. Bardzo silnym czynnikiem wywołującym ŁZS, podobnie jak łuszczycę, jest stres, a także stany lękowe i zaburzenia depresyjne. Także różnego rodzaju zaburzenia odżywiania mogą po jakimś czasie zaskutkować pojawieniem się zmian dermatologicznych (na przykład często mają je osoby cierpiące na anoreksję).
Ponadto choroba częściej pojawia się u mężczyzn niż u kobiet, ale za to może pojawić się na absolutnie każdym etapie życia, występuje nawet u niemowląt. Zwiększoną częstość występowania schorzenia obserwuje się u osób cierpiących na choroby związane z brakiem odporności, nosicieli wirusa HIV, cukrzyków, u osób, które cierpią na zapalenie trzustki oraz wirusowe zapalenie wątroby typu B. Szczególnie narażone na zachorowanie są również osoby z zespołem Downa oraz chorujące na choroby neurologiczne, na przykład Parkinsona, epilepsję, cierpiące na porażenie nerwu twarzowego i choroby rdzenia kręgowego.
Leczenie ŁZS
Najczęściej stosuje się leczenie miejscowe, polegające na smarowaniu zmian skórnych leczniczymi kremami z środkiem przeciwgrzybiczym oraz przeciwzapalnym. Zapobiegają one rozwoju infekcji grzybiczych, nie dopuszczają do powstawania ognisk zapalnych oraz łagodzą objawy choroby. Gdy taka kuracja okazuje się niewystarczająca, chorym podaje się dodatkowo preparaty doustne, mające podobne działanie, ale o większym stężeniu substancji aktywnych. Często również leczenie rozpoczyna się od dość silnego złuszczenia skóry, co ma na celu odsłonięcie naskórka i umożliwienie dotarcia do niego substancji aktywnych znajdujących się w kremach. Zabiegu tego dokonuje się specjalnym preparatem, na przykład na bazie oliwy salicylowej.
Ponieważ ŁZS jest chorobą przewlekłą, bardzo istotna jest codzienna pielęgnacja skóry. Zapobiega to nawrotom oraz zaognieniu stanu skóry. Niezbędne jest używanie specjalnych preparatów zawierających składniki przeciwgrzybicze i delikatnie złuszczające, należy także unikać czynników, które chorobę zaostrzają, jak np. stres, nadmierna ekspozycja na słońce czy stosowanie kosmetyków o agresywnym, chemicznym składzie.